Çağdaş Gazeteciler Derneği Ankara Şubesi - HAYATA DÖNÜŞ 28 ŞUBAT'IN DEVAMI

	HAYATA DÖNÜŞ 28 ŞUBAT'IN DEVAMI
	24 Şubat 2014, Pazartesi

Aksiyon, Hıdır Ala - 24 Şubat 2014

HAYATA DÖNÜŞ 28 ŞUBAT'IN DEVAMI

28 Şubat süreci, 1997'de başlayıp bitmedi. Zaten hedef bin yıl sürdürmekti. Bu refleksin belki de ilk adımı Hayata Dönüş Operasyonu'ydu. 2000'de cezaevlerinde F Tipi koğuşlara karşı başlatılan direnişin asıl amacı Ecevit Hükümeti'ni düşürmekti.

28 Şubat'ın medya manzarası 28 Şubat Darbesinin 17. yıldönümünde yeniden açıldı. Gazeteci-yazar Emine Dolmacı'nın kaleme aldığı '28 Subat'ın Haber Dükkânı/Yalanlar Üstüne' isimli kitabı darbenin bugüne kadar hiç konuşulmayan yönlerine ışık tutuyor. 28 Şubatta marifetlerinin tamamı gün yüzüne çıkarılamamış bir 'sivil toplum' kesimine, 'kamudaki resmî medya kurumları'na ve yarı resmî gazetecilik meslek örgüderine dikkati çekiyor. İlginçtir, bugün de o dönemki manzaranın bir benzeriyle karsı karsıyayız. Hatta bugün devlet adına yayın yapanlar arasında o gün mağdur edilen gazete ve gazeteciler de yer alıyor, hem de kendilerine reva görülen haksız muamelenin katbekat fazlasını gösteriyorlar. İşin bu tarafını bir kenara bırakıp 28 Şubat'ın medya dükkânına girelim!
O dönemin baskılara maruz kalan gazetecilerinden Emine Dolmacı, bu kurumların darbecilerin İstekleri doğrultusunda muhafazakâr medya üzerinde nasıl bir baskı kurduklarını, belgelerle ilk kez ortaya koyuyor. Bu belgesel kitapta sadece muhafazakâr basın ve muhafazakâr gazeteciler yok. Attıkları manşetlerle postmodern darbenin taşlarını döşeyen merkez ve sol basın 28 Şubat'ın mağduru olarak çıkıyor karşımıza! Onların mağduriyet hikâyesi ise Hayata Dönüş Operasyonu'yla başlıyor.

HAYATA DÖNÜŞ'ÜN HEDEFİ ECEVİT'Tİ: Bayrampaşa Cezaevi'nde Jandarma Taburu istihbarat subayı olarak görev yapan Binbaşı Zeki Bingöl, cezaevi operasyonlarının 28 Şubat'ın devamı olduğunu söylüyor. Amaç irticaya karşı ülkedeki ulusalcılığı güçlendirmekti. Yıllar sonra konuşan Bingöl, "MGK'daki asker kanadın amacı Bülent Ecevit Hükümeti'ni devirmekti. Oradaki mahkûmlar bildiğim kadarıyla 1994'ten beri aynı şartlarda yaşıyordu. Daha önce neden bu operasyon yapılmadı? Amaç yeni bir sol oluşturmak; kafatasçı, ırkçı, evrensel soldan farklı bir sol ve bunun adı ulusalcılık demekti. Operasyon, solu ulusala kanada getirmek için yapıldı." diyor. Gerçekten de Başbakan Ecevit, Hayata Dönüş adı verilen bu kanlı dönemde yurtiçi ve dışında yıprandı. Askerler, el altından Ecevit'in yaşını ve sağlığını gerekçe gösterip çekilmesini istedi.
Şimdi de Ecevit'in ve iktidarının sonunu getiren sürecin başlangıcına, 19 Aralık 2000'e geri dönelim.
Görünmez bir el 28 Şubat'ta olduğu gibi gazetelerin haber merkezlerine girip, hangi haberleri yazmaları gerektiğine işaret ediyordu. İlk müdahalenin ardından hemen bütün gazeteler, aynı çizgideki manşetlerle çıkmıştı. Milliyet gazetesinin 'Sahte oruç, kanlı iftar' manşeti, o sürecin kötü bir sembolü oldu.

SUÇA TAHRİK VE TEŞVİK EDECEK HABERLER!: Bazı gerçekler 6 ay sonra ortaya çıkmaya başlayınca gazetelerin manşetleri de değişti. İşte o zaman gazetelere ceza yağmaya başladı. Hayata Dönüş Operasyonu aleyhinde yayın yapan gazetelere "Suça tahrik veya teşvik edecek ve suç ile mücadeleyi etkisiz kılacak yayın yapılamaz" hükmü başta, Basın İlan Kurumu'nun Basın Ahlak Esaslarına dayanarak para cezaları (resmî ilan kesme cezası) verildi. Operasyon ertesinde 'Sahte oruç, kanlı iftar' manşetiyle çıkan Milliyet, 6 ay sonra "İşte 'Hayata Dönüş'ün gizli kalan gerçeği: Bayrampaşa'da silahlı bir direniş olmadı" diye yazınca incelemeye alındı. Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürü Ali Suat Ertosun, haberin Hayata Dönüş Operasyonu'nu aşağılayıcı nitelikte olduğu gerekçesiyle gazetenin cezalandırılmasını istedi. Milliyet'in resmî ilan ve reklamlarının 1 gün süre ile kesilmesine karar verildi. 'Tutanaklar yalan söyledi* haberinden dolayı da Milliyet'e ceza verildi ama 10 yıl sonra, operasyon sonrası 5 askerin imzasını taşıyan tutanağın sahte olduğu ortaya çıktı.

RADİKAL'E KİMYASAL SİLAH CEZASI: Hayata Dönüş Operasyonu'nda gündeme gelen en önemli konulardan biri de kimyasal silah kullanılıp kullanılmadığıydı. Bunu irdeleyen Radikal gazetesi yazarı Perihan Magden'in 'Hayata öldürülüş' başlıklı yazısı şikâyet edildi. Savunmasında operasyonlardan sonra yapılan resmî açıklamaların, Adlî Tıp Kurumu bilirkişi raporlarıyla yalanlandığına dikkat çeken Radikal, 1 günlük para cezasına çarptırıldı. Oysa operasyonun komutanlarından emekli Binbaşı Zeki Bingöl, yıllar sonra, "Benim kadro silahı haricinde gördüğüm bir tane silah var. Armut seklinde plastik bir bomba. Bu, Jandarma Genel Komutanlığı'nın envanterinde yok. Operasyon sırasında Emasya Tugay Komutanı geldi. İstanbul Cumhuriyet Başsavcısı Ferzan Çitici ve Savcı Fikret Ünalan'ın da hazır bulunduğu sırada o bombalar getirildi. Bunlar kullanıldı. Meslek hayatımda hiç görmediğim bir bombaydı. Kimyasal mıdır değil midir bilmiyorum." ifadelerini kullandı.

ORAL ÇALIŞLAR'A ŞEFKAT OPERASYONU: Cezaevlerinde devlet hakimiyetini sağlayan Hayata Dönüş Operasyonu'nu aşağılayıcı nitelikte yazılar yazdığı öne sürülen Oral Çalışlar da cezadan nasibini aldı. Çalışlar, yine Ertosun tarafından şikâyet edildi. 'Devlet öldürmeye izin vermez' başlıklı yazıda "Kesin delil olmayan bilirkişi raporlarına dayanılarak cezaevlerine düzenlenen operasyonlarda, devlet görevlileri adam ve kadın öldürdü. Kimisini yakarak, kimisini kurşunlayarak... Hatta bu açıklamaların ardından operasyonun adı da 'Şefkat Operasyonu' olmuştur. Sonradan belgelerle ortaya çıktı ki, çok sayıda devlet görevlisi, çok sayıda tutuklu ve mahkûmu öldürmüştü. Bunu da resmî raporlar söylüyordu." ifadelerinden dolayı Cumhuriyet'e 1 günlük ceza verildi. Radikal yazarı Perihan Magden'in ölüm orucu eylemcilerinden Yıldız Gemicioğlu için yazdığı 'Bizlerle kalın' başlıklı köse yazısı da cezasız kalmadı. Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk'ün şikâyet ettiği, "Peki ya o operasyon? O operasyon dünya zulüm tarihine geçmiştir" ve "... Türkiye Cumhuriyeti'nin zulüm kapasitesinin nasıl da sonsuz olduğunu tüm dünyaya duyurdu mu?" sözleri suç sayılmadı. Ancak Adalet Bakanı ile ilgili, "Tüm olan biten esnasında, öncesinde sonrasında da basiretsizliği, dirayetsizliği, kararsızlığı, kifayetsizliği kendisine 'siyaset' edinmiş bir Adalet Bakanı'nın işbaşında olması alabildiğine talihsiz midir? Öyledir." sözleri, bakanı kamuoyunda küçük düşürecek nitelikte bulunarak gazeteye para cezası verildi.

CAN DÜNDAR, BAKANI ESNETEMEYİNCE...: Milliyet yazarlarından Can Dündar, 'Avrupa'dan Türk'e çağrı: Esne!' başlıklı köşe yazısından dolayı ceza aldı. Ölüm oruçlarında 20 kişinin hayatını kaybettiği bir dönemde yazılan yazıda F Tipi cezaevlerinin karşı çıkılan 'tecrit' uygulamasını, Avrupa'dan gelen direktifle yumuşatacağını beyan etmesine karşın, Adalet Bakanlıgı'nın hâlen bu yumuşamayı sağlayacak tedbirler almamış olması eleştiriliyordu. Milliyet gazetesine 3 günlük para cezası verildi. Radikal gazetesinden Yıldırım Türker'in 'Burada, bu kuytuda bir gün' başlıklı, 'Bir Adalet Bakanı'nı 'acımasız olmak'la, 'kan dondurucu inatçılık ve edepsizlik'le, 'işkence yapılmasına göz yuman ve mezarlık projesini uygarlık diye yutturan kişi olmak'la itham ettiği yazısı da gazeteye 1 günlük para cezası getirdi.
Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürü Ali Suat Ertosun, en ilginç şikâyetini Akit gazetesi yazarlarından Demet Tezcan'ın 'insanlar ölüyor yaşatmak için!' başlıklı yazısı için yaptı. Ertosun, terör önderinin propagandasının yapıldığını iddia ediyordu. Gazete savunmasında bir annenin insanların ölümlerini seyretmesinin insanî bir davranış olmadığını, 'şikâyeti yapan şahsın sorumlu olduğu' cezaevlerinden de sürekli tehdit mektupları aldıklarını belirtiyordu. Akit, bu sefer ceza almadı.

DEVLET İMKÂNLARIYLA BASINI TERBİYE ETMEK: Resmî ilanların silah olarak kullanddığı o dönemde Perihan Magden'in Yine ölüm. Yine ölüm' başlıklı makalesinde kendisine hakaret edildiğini öne süren Adalet Bakanı Türk, gazetenin ilanlarının kesilmesini talep etti. Radikal gazetesi, başına gelenleri 'Radikal'e ilan baskısı' şeklinde haberleştirdi. 'Türk tipi sansür' başlığı aranda yaşananlar okurlara anlatıldı. Bunun üzerine Radikal'e 5 günlük ceza kesilince kıyamet koptu. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Orhan Erinç, yapılanın bir ekonomik sansür olduğuna dikkat çekerken, Çağdaş Gazeteciler Derneği Genel Başkanı İsmet Demirdöğen de Adalet Bakanı Türk ile ceza kararı alan kurum yönetim kurulu üyelerini kutluyordu. Demirdögen'in ifadesiyle her dönemde "Türkiye'de devlet olanakları, devletin gücü, basını terbiye etmek amacıyla kullanılacaktı."